IJsselvallei zuid-met tabs

Regionaal gidsmodel IJsselvallei zuid

 

Bodem en reliëf (N1)

In het model van deze regio beschrijven we vier landschappen. Op de tekening zijn dat van links naar rechts de stuwwal van de Veluwe, een centraal gelegen dekzandge- bied, het rivierterras van een vroegere loop van de Rijn en het jonge rivierkleilandschap van de IJssel.  Stuwwal  De stuwwal is in de voorlaatste ijstijd ontstaan door schuivend landijs en bestaat uit een heuvel van opgestuwd zandig sediment. Op de stuwwal komen stuifzandduinen voor. Langs de oostelijke helling zijn droogdalen (erosiedalen) gevormd en aan de hellingvoet daluitspoelingswaaiers van verspoeld grof zand, grind en leem.  Dekzand  In de laatste ijstijd heeft zich aan de oostelijke hellingvoet, in de luwte van de stuwwal, zand afgezet. Hierdoor is een langgerekt dek- zandgebied ontstaan, met hogere en lagere vlakten, dekzandruggen en beekdalen. In de lagere delen is lokaal veen ontstaan.  Rivierterras  Het aangrenzende rivierterras is gevormd door afzettingen van zand en grind door de Rijn die tussen de laatste twee ijstijden in deze regio haar loop had. In het landschap komen zandige terrasruggen en restgeulen voor. In de lagere delen zijn de terrasvlakten bedekt met klei.  Rivierengebied  Bovenop en ingesneden in het oude rivierter- ras bevindt zich het latere stroomgebied van de IJssel. Het landschap bestaat uit bedijkte uiterwaarden met jonge oeverafzettingen. Ook vinden we oude rivierarmen en afgesne- den meanderbogen.

  • Via de tabs bovenaan de pagina bekijkt u verschillende themakaarten van dit model

Inleiding

  • Basis voor analyse en ruimtelijke planvormingDe provincie Gelderland wil water en bodem sturend maken bij
    ruimtelijke planvorming. Dan kunnen we de ruimte toekomst
    bestendig inrichten, de natuur versterken en meebewegen met
    de gevolgen van klimaatverandering. Om dat te bereiken is een
    goed begrip nodig van het systeem van bodem, ondergrond,
    geomorfologie, water en natuur. Regionale gidsmodellen brengen
    dat systeem in beeld.
    Systeembenadering
    />Water, bodem, natuur en biodiversiteit vormen één samenhangend
    systeem. De elementen van dat systeem ontwikkelen zich in samen
    hang en kunnen niet zonder elkaar bestaan. Het systeem wordt
    beïnvloed door klimaatverandering en zal daarop reageren. Als we bij
    de inrichting van de ruimte willen zorgen voor klimaatadaptatie en
    biodiversiteit, moeten we dus van die samenhang uitgaan.
    Regionaal gidsmodel
    Een regionaal gidsmodel visualiseert het natuurlijke systeem in 3D,
    zowel boven het maaiveld als onder de grond tot een diepte van 30
    meter. Het laat de samenhang tussen alle eenheden en onderdelen
    van het landschap zien en het toont wat menselijke ingrepen daarmee
    hebben gedaan. Het model is geen weergave van de werkelijkheid,
    maar een verbeelding. Het gaat om inspiratie en gebruiksgemak in de
    praktijk. We laten landschap en ondergrond daarom in abstracte vorm
    zien, bedoeld voor beter begrip en als opstap naar verdere analyse.
    Beeldverhaal
    De samenhang in het natuurlijke systeem is complex. Bovendien is
    ook de dynamiek in de tijd relevant voor een goed begrip. Daarom
    bouwen we het gidsmodel stap voor stap, als een beeldverhaal op.
    Natuurlijk systeem
    Het natuurlijke systeem bestaat uit een samenhang van bodem en
    ondergrond, geomorfologie, water en natuur, zowel boven als
    onder het maaiveld. In dit beeldverhaal illustreren we met vier
    basistekeningen de opbouw van het natuurlijke systeem:
  • N1 Bodem en reliëf
    N2 Ondergrond tot 30 meter onder maaiveld
    N3 Oppervlakte en grondwater
    N4 Natuur

  • Hechting

Drie hechtingstekeningen gaan in op de historische ontwikkeling
van het landschap. We illustreren wat er in de loop der tijd in het
landschap is veranderd, steeds vaker door menselijk ingrijpen.
Het beeldverhaal onderscheidt drie fasen in de relatie tussen het
natuurlijke systeem en de ontwikkeling van het grondgebruik:
H1 Gehecht
H2 Aangehecht
H3 Onthecht
Kwetsbaarheden
In twee tekeningen tonen we op hoofdlijnen de huidige kwetsbaar
heden van de regio. Wat maakt de natuur kwetsbaar en hoe is de regio
kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering?
K1 Kwetsbaarheid voor klimaatverandering
K2 Kwetsbaarheid van natuur
Voor professionals ruimtelijk domein
Deze publicatie illustreert het model voor IJsselvallei Zuid. Gegevens
uit verschillende bronnen en databanken hebben we hierbij
geïnterpreteerd en samengebracht1. Het model is bedoeld voor
professionals in het ruimtelijk domein, zowel bij de verschillende
overheden als bij kennisinstellingen en adviesbureaus. Denk aan
specialisten op het gebied van bodem, RO, klimaatadaptatie,
water en landschap. De publicatie biedt voor hen een goede basis
voor bewustwording, kennisdeling, verdere analyse en ruimtelijke
planvorming