Het gidsmodel Veenkoloniën beschrijft de gebieden in Noordoost-Nederland, die vanaf de 16e eeuw zijn ontstaan door grootschalige afgraving van hoogveen voor de turfwinning. De ontginning geschiedde door de aanleg van een stelsel van kanalen, diepen en wijken voor de ontwatering van het veen en het transport van de turf. Vervolgens werd in het veen een stelsel van sloten aangelegd om het voldoende te ontwateren, zodat het droog kon worden afgegraven. Gekoppeld aan de structuur van kanalen en wijken ontstonden ‘linten’ van nederzettingen voor arbeiders die naar het gebied trokken om het veen af te graven, de veenkoloniën.
Na het winnen van de turf zijn de gebieden in cultuur gebracht door een deel van het veenmosveen terug te storten en met de zandondergrond te vermengen. De organische-stofrijke zandgronden waren geschikt voor akkerbouw (aardappelen).
Op een vergelijkbare wijze is ook de Peel in Noord-Brabant deels ontgonnen (PM hoort dit dus bij veenkoloniën?). Oudere veenontginningen in West-Brabant en Noordwest Overijssel vallen binnen het gidsmodel ‘Dekzandlandschap’.

• Via de tabs bovenaan de pagina bekijkt u verschillende gidsmodellen van de regio of stad